Financiële toelichting op hoofdlijnen

Tabel van lasten en baten

Toelichting financiën

Het saldo van baten en lasten van het programma Sociaal domein is ten opzichte van de begroting 2023 per saldo € 2,8 miljoen voordelig. Hieronder wordt voor de relevante taakvelden ingegaan op de grootste onder- en overschrijdingen.

Lasten

Taakveld Samenkracht en Burgerparticipatie (€ 4.248.000 voordeel)
Onder dit taakveld worden onder andere subsidies aan maatschappelijke instellingen verantwoord. De voordelen bestonden uit een aantal posten:

• Voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne heeft het Rijk de Bekostigingsregeling Opvang Ontheemden Oekraïne opgezet. Via deze regeling worden de kosten vergoed rondom de transitie van het gebouw, dagelijkse opvang en verstrekkingen. Het Rijk vergoedt in 2023 een normbedrag van € 83 per aangemelde beschikbare opvangplek per dag. In 2023 is de locatie Overgoo een volledig jaar in gebruik genomen en waren er ongeveer 235 beschikbare bedden per dag. Per saldo is er een voordeel van € 3,21 miljoen gerealiseerd. Tevens een financiële afwikkeling van boekjaar 2022, voordeel € 260.000.

• De lasten voor de uitvoering van de Wet Inburgering zijn € 464.000 lager, omdat nog niet is voldaan aan de taakstelling voor de statushouders. De inkomsten zijn hierdoor ook lager.
• Een gedeelte van de uitgaven van subsidietafel FIT is van dit taakveld verschoven naar het taakveld Inkomensregelingen (preventieve schuldhulpverlening). Hierdoor werd het budget voor onder andere het Brede welzijnsbeleid en Zelfredzaamheid van € 190.000 benut onder Taakveld Inkomensregelingen.  
• De werking van het bestedingsplan Langer Zelfstandig Wonen (LZW) verloopt anders dan gepland. Het blijkt dat sommige aanvragen niet toegekend kunnen worden, terwijl de aanvragen wel kunnen bijdragen aan het LZW. In 2024 komt dan ook een verzoek aan de raad om de subsidieregeling te verruimen. In 2023 was de onderbesteding € 233.000, de geplande onttrekking uit de reserve LZW wordt tevens met dit bedrag verlaagd.
• In 2023 is helaas de taakstelling voor de statushouders niet gehaald, daarom is het budget voor de maatschappelijke integratie niet volledig benut (€ 109.000).
• Overige kleine verschillen € 190.000

Het nadeel onder dit taakveld werden veroorzaakt door een verschuiving met taakveld 6.2 Toegang en eerstelijns voorzieningen van € 194.000 vanuit de subsidietafel Opgroeien en opvoeden.

Voorstel reservevorming
Voorgesteld wordt om het saldo van € 3,68 miljoen te storten in een nieuw te vormen bestemmingsreserve ‘Vluchtelingenopvang’. Deze reserve voorziet in een buffer voor toekomstige ontwikkelingen op vluchtelingenopvang die op de gemeente afkomen als gevolg van de voortdurende situatie in Oekraïne en de ontwikkelingen rondom de noodopvang en het asielbeleid in Nederland (Spreidingswet) enerzijds en de verlaging van het bovengenoemde normbedrag door het Rijk van € 83 naar € 61 per 1-1-2024 anderzijds.

Taakveld Toegang en eerstelijnsvoorzieningen (€ 90.000 voordeel)

Voorstel overheveling
De uitvoering van de landelijke Hervormingsagenda Jeugd was uitgesteld en is eind 2023 van start gegaan. Het grootste deel van de uitvoering zal in 2024 plaatsvinden. Daarom wordt voorgesteld om het budget van de lokale Hervormingsagenda van € 98.000 over te hevelen naar 2024.

Taakveld Inkomensregelingen (€ 1.224.000 nadeel)
Onder het taakveld inkomensregelingen vallen de lasten van de Gebundelde uitkeringen (BUIG) en de lasten van de minimaregelingen.

Het grootste nadeel in dit taakveld wordt veroorzaakt door een overschrijding van de uitkeringen Energietoeslag (€ 2,7 miljoen). Deze uitkeringen waren het tweede gedeelte van € 1300,- per huishouden en zijn door het Rijk gecompenseerd in de decembercirculaire 2023 (€ 3,9 miljoen, zie taakveld 0.7). Het verschil tussen de ontvangst van het Rijk en de uitbetaalde uitkeringen zit in een compensatie voor de uitvoeringskosten van de uitbetaling van deel één en deel twee. Zie voor verdere uitleg hierover iBabs 3541. In deze Raadsbrief wordt uitgelegd dat de compensatie voor de uitvoering ook een dekking is voor de overschrijding van ondersteunende diensten (taakveld 0.4), die is genoemd in de 2^e Turap 2023.

Verder kende 2023 een aantal voordelen op dit taakveld:

• Afwijking in de totale uitkeringen van de BUIG, € 300.000 (1%). Zie ook baten.
• Lagere uitkeringen voor de bijzondere bijstand, € 464.000. Dit komt omdat er minder verzoeken zijn geweest voor leenbijstand.
• Lagere lasten voor leefgeld Oekraïners, € 211.000. Omdat er meer personen dan 2022 aan het werk waren kon de vergoeding voor leefgeld omlaag.
• Door de vertraging van de voortgang van de welzijnsgesprekken is er een lagere last van € 200.000.
• Onder de curatieve schuldhulpverlening is een lagere last van € 173.000. Door de inzet van preventieve schuldhulpverlening, bleek deze post in 2023 niet nodig.

Voorstel overheveling
Voor de welzijnsgesprekken is een deel van het budget niet benut (€ 200.000), omdat er vertraging was in de planning. Voorgesteld wordt om het budget over te hevelen naar 2024 om hiermee de te houden gesprekken in 2024 te dekken (zie ook ibabs 3427).

Taakveld Arbeidsparticipatie (€ 129.000 voordeel)
Het voordeel is ontstaan door lagere personeelslasten.  

Taakveld Maatwerk dienstverlening 18+ (€ 210.00 voordeel)

• Begeleiding (€ 105.000 nadeel): Het negatieve saldo wordt veroorzaakt door zwaardere indicaties die worden afgegeven doordat bewoners langer zelfstandig blijven wonen. Daarnaast is er een stijging in het verzilveringspercentage van de afgegeven indicaties doordat consulenten beter in staat zijn indicaties aan te laten sluiten bij de hulpvraag. Het totaal van het aantal inwoners dat Wmo ondersteuning krijgt stijgt, het aantal inwoners dat Wmo-begeleiding ontvangt is stabiel gebleven.
• Huishoudelijke Ondersteuning (€ 381.000 voordeel): De stijging van het aantal inwoners dat Huishoudelijke Ondersteuning ontvangt is in 2023 afgezwakt in vergelijking met voorgaande jaren. Desondanks ontvangen meer inwoners huishoudelijke ondersteuning dan vorig jaar. Maar het aantal is wel gestegen.
• Uitvoeringskosten (€ 78.000 nadeel): Om de toenemende vraag naar Wmo voorzieningen op te vangen is er extra personeel ingehuurd.
• Overige (€ 12.000)

Taakveld Maatwerkdienstverlening 18- (€ 1.302.000 nadeel)
Het nadeel van € 1,3 miljoen wordt verklaard door een stijging van het aantal cliënten en een stijging van de gemiddelde kosten per cliënt. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door een toename in de psychische problematiek onder jeugdigen, hetgeen in landelijke onderzoeken wordt bevestigd. Daarnaast zijn jeugdigen langer in zorg, wat wordt veroorzaakt door de toename van de complexiteit van de problematiek en knelpunten in het opschalen en afschalen van zorg als gevolg van wachtlijsten.

Taakveld Geëscaleerde zorg 18- (€ 334.000 voordeel)
Het aantal cliënten met een jeugdbeschermingsmaatregel is in 2023 afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Dit is onder andere het gevolg van een groter besef dat de overheid enkel ingrijpt indien niet anders kan. Ook heeft de aanhoudende negatieve berichtgeving in de media het kritisch denken over het ingrijpen met een ondertoezichtstelling versterkt. Daarnaast zorgen de wachtlijsten en personeelskrapte in de gehele keten voor een daling in de instroom. Nu het lokale jeugdteam binnen de Gemeente Leidschendam-Voorburg regie voert, is er een verschuiving van veiligheidscasuïstiek naar het jeugdteam zichtbaar.  

Voorstel overheveling
Het opleidingsbudget uit de versterkingsgelden Veilig Thuis en Crisis wordt gebruikt om het lokale team voor te bereiden op de ontwikkelingen rondom het toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming en de nieuwe rol voor het lokale team die daarin wordt beoogd. De regionale trainingen in dit kader worden in 2024 gegeven. Daarom wordt voorgesteld om het budget van € 18.000 over te hevelen naar 2024.

Baten

Taakveld Samenkracht en Burgerparticipatie (€ 234.000 voordeel)
Een voordeel op taakveld Samenkracht en Burgerparticipatie als gevolg van de financiële afwikkeling van de bekostigingsregeling opvang Oekraïne over boekjaar 2022 en een vrijval vanuit de voorziening groot onderhoud. Tevens zijn er lagere inkomsten voor de uitvoering van de Wet Inburgering, zie ook de verantwoording bij de lasten.

Taakveld Toegang en eerstelijnsvoorzieningen (€ 221.000 nadeel)
Het nadeel op dit taakveld wordt voornamelijk veroorzaakt door een lagere ontvangst van het Rijk voor de uitkeringen welke verband houden met de Toeslagenaffaire. Hier staan ook lagere lasten tegenover dan geraamd.

Taakveld Inkomensregelingen (€ 657.000 nadeel)
Op dit taakveld worden de inkomsten voor de BUIG geraamd. De definitieve beschikking was € 142.000 lager dan was opgenomen in de 2e Tussentijdse rapportage. Hier tegenover staan ook lagere lasten.
Daarnaast zijn lasten voor het uitvoeren van de uitkeringsadministratie voor de inkomensregelingen voor de gemeente Wassenaar en Voorschoten lager dan opgenomen was in de DVO. Hierdoor is de opbrengst ook € 283.000 lager.

Taakveld Arbeidsparticipatie(€ 225.000 voordeel)
Voor het onderdeel arbeidsparticipatie zijn de opbrengsten hoger dan was opgenomen in de DVO met Wassenaar en Voorschoten.